Урок 5. Глагол. Настоящее время. (Fel. İndiki zaman)

Rus dilində fellər indiki zamanda təsriflənməsi zamanı fellər 2 qrupa bölünür:

I спряжение -nin şəkilçiləri    

Я Ты Он/Она Мы Вы Они

-у(ю) -ешь -ет -ем -ете -ут(ют)

II спряжение -nin şəkilçiləri

Я Ты Он/Она Мы Вы Они

-у(ю) -ишь -ит -им -ите -ат(ят)

 

I спряжение
	Читать	болеть	рисОВАть	отдохНУть
Я Ты Он(она) Мы Вы Они	читаю читаешь читает читаем читаете читают	болею болеешь болеет болеем болеете болеют	рисую рисуешь рисует рисуем рисуете рисуют	отдохну отдохнёшь отдохнёт отдохнём отдохнёте отдохнут

Saitdən sonra -ю(ют), samitdən sonra -у(ут) gəlir. Sözün sonuna vurğu düşərsə -ёшь, -ёт, -ём, -ёте gəlir. Əks halda yuxarıda qeyd olunmuş şəkilçilər.

II спряжение -ə aiddir:
1. Bütün -ить ilə bitən fellər (istisnalar: брить, стелить, жить)
2. -еть ilə bitən 8 fel (зависеть, видеть, терпеть, смотреть, вертеть, сидеть, блестеть, обидеть)
3. -ать ilə bitən bir neçə fel (гнать, держать, слышать, дышать, молчать, стоять)

II спряжение
	говорить	учить
Я Ты Он/она Мы Вы Они	говорю говоришь говорит говорим говорите говорят	учу учишь учит учим учите учат

incə(мягкий) samit və saitlərdən sonra -ю, -ят işlənir, ж, ш, ч, щ -dan sonra -у, -ат işlənir.

Bunlardan əlavə qayıdış fellərdə vardır ki, həmin fellərin sonu "-ся" ilə bitir. Bunlar da aşağıdakı kimi təsrif olunur:
I спряжение ---стараться
II спряжение ---учиться
Я стараюсь.......................учусь
Ты стараешься.................учишься
Он(она) старается...........учится
Мы стараемся..................учимся
Вы стараетесь.................учитесь
Они стараются.................учатся
после согласных (samitdən sonra)-- ся, после гласных (saitdən sonra) --сь

Bəzi fellər indiki zamanda kökündən dəyişir. Belə ki felin kökündə olan bəzi hərflər təsrifləmə zamanı başqa hərflərlə əvəz olunur.
г, д ,з -- ж
т, ст, ск -- щ
с, х -- ш
к, т -- ч
б -- бл
в -- вл
м -- мл
п -- пл - ilə əvəz olunur
1. Sonu -ат ilə bitən 1ci qrup fellər bütün şəxslərdə dəyişir
писать
пишу, пишешь, пишет, пишем, пишите, пишут.
2. Sonu -чь ilə bitən 1ci qrup fellər 4 şəxsdə dəyişir.
мочь
могу, можешь, может, можем, можете, могут. Г--Ж
печь
пеку, печёшь, печёт, печём, печёте, пекут. К --Ч
3. 2ci qrup fellər 1ci şəxsin təkində dəyişir
ходить
хожу, ходишь, ходит, ходим, ходите, ходят Д -- Ж
воЗить
вожу, водишь, ..., З -- Ж
ноСить ____ С -- Ш
плаТить
чиСТить
люБить
готоВить
корМить
терПеть
Bir az çətin kimi gəlir. Açığı asan da deyil, amma istəsən bacaracaqsan. Əsas olan ruhdan düşməməkdi